لاپاروسکوپی

لاپاروسکوپی یک روش جراحی با حداقل تهاجم و بدون باز کردن شکم است. در جراحی به وسیلۀ لاپاروسکوپی از یک لولۀ باریک، بلند و مجهز به منبع نور به نام لاپاروسکوپ استفاده می‌شود. لاپاروسکوپ از طریق برش بسیار کوچکی که در ناحیۀ شکم ناف ایجاد می‌گردد وارد بدن شده تا از این طریق بتوان اعضای شکم یا لگن را مشاهده کرد. این روش برای تشخیص و درمان مشکلاتی همچون کیست‌ها، فیبروئیدها و عفونت‌ها به کار می‌رود. همچنین از طریق لولۀ لاپاروسکوپ می‌توان نمونه‌های بافت را برای نمونه‌برداری (Biopsy) جدا کرد. در موارد زیادی، لاپاروسکوپی جایگزین جراحی لاپاروتومی (استفاده از برش‌های بزرگتر در ناحیۀ شکم) می‌شود. همچنین استفاده از لاپاروسکوپی برای انجام عمل‌های جراحی جزئی‌تر، ممکن است عوارض، استرس و هزینۀ کمتری داشته باشد.

از کاربردهای روش لاپاروسکوپی در بیماری‌های زنان و زایمان می‌توان به جراحی اندومتریوز، هیسترکتومی (برداشتن رحم)، رفع چسبندگی‌ها و کیست تخمدان اشاره کرد. در واقع در این عمل‌های جراحی علاوه بر تشخیص امکان برش دادن و جدا کردن بافت‌های اندومتریوز، (همه یا بخشی از) رحم و کیست تخمدان وجود دارد.

پیش از عمل لاپاروسکوپی

• به مدت ۱۲ ساعت چیزی نخورید و نیاشامید. خالی بودن معده، احتمال تهوع طی عمل جراحی یا بعد از آن را کاهش می‌دهد. اگر داروهایی را روزانه مصرف می‌کنید از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید در روز عمل لاپاروسکوپی نیز آن را مصرف کنید.
• باید آرایش، جواهرآلات، عینک، لنز و پروتز را پیش از عمل از خود جدا کنید.
• دو ساعت زودتر از زمان جراحی در بیمارستان حضور داشته باشید.
• معمولاً پیش از عمل، آزمایش خون و ادرار از شما گرفته خواهد شد تا مشخص شود مشکلی که در جراحی اختلال ایجاد کند وجود نداشته باشد. همچنین ممکن است تصویربرداری همچون اولتراسوند، CT اسکن یا MRI از شما گرفته شود. این آزمایش‌ها نیز به پزشک کمک می‌کند که بتواند تخمدان‌ها و اندام‌های اطراف آن را بررسی کند تا مشکلی همچون سرطان نداشته باشند.
• ممکن است پزشک از شما بخواهد که داروهایی جهت آماده‌سازی روده مصرف کنید که موجب تخلیۀ روده‌ها می‌شود.

عمل لاپاروسکوپی

این عمل جراحی تحت بیهوشی کامل انجام می‌گیرد. در مرحله اول برای ایجاد فضای کاری، شکم با گاز دی‌اکسیدکربن پُر خواهد شد. سپس دو یا سه برش ۵/۰ تا ۱ سانتیمتری در ناحیۀ پایین شکم ایجاد می‌شود که از طریق آن‌ها لولۀ لاپاروسکوپ و دیگر ابزارهای جراحی وارد شکم می‌شوند. به این ترتیب از لاپاروسکوپی می‌توان برای برداشتن تمام یا بخشی از رحم، خارج کردن کیست تخمدان و بافت‌های اندومتریوز استفاده نمود.

به عمل برداشتن رحم، هیسترکتومی گفته می‌شود. این عمل جراحی در موارد خونریزی‌های رحمی شدید و بدون جواب، بزرگی رحم و خونریزی‌های مربوط به فیبروئید انجام می‌شود. دو نوع هیسترکتومی وجود دارد: ۱) هیسترکتومی کامل که در آن کل رحم برداشته می‌شود. رحمی با اندازۀ معمولی، از طریق واژن قابل خارج شدن است و رحم با اندازۀ بزرگ نیز از طریق لاپاروسکوپ قابل تکه تکه شدن به قطعات کوچکتر (Morcelation) است. ۲) هیسترکتومی فوق گردنی که در آن بخش بالایی رحم برداشته شده و گردنۀ رحم باقی می‌ماند.

در عمل جراحی کیست تخمدان ابتدا از لاپاروسکوپ برای تعیین محل کیست استفاده می‌شود. در این جراحی تمام سعی جراح این است که حین برداشتن جدار کیست، تخمدان دست نخورده باقی بماند.

اندومتریوز همزمان با تشخیص در لاپاروسکوپی، قابل درمان است. بافت‌های اندومتریوز نیز قابل برش دادن و جدا کردن هستند. جراحی لاپاروسکوپی پیشرفته برای دردهای مزمن لگن و مشکوک به اندومتریوز باید توسط یک جراح با مهارت و تخصص لازم در برداشتن چنین ضایعاتی و در یک اتاق عمل مجهز برای چنین عمل جراحی انجام گیرد. در مورد بافت‌های اندومتریوز باید توجه شود که تا حد ممکن به صورت کامل برداشته شوند.

پس از عمل لاپاروسکوپی

• پس از عمل، ممکن است درد جزئی و کبودی در ناحیۀ برش‌ها داشته باشید. تغییر وضعیت می‌تواند به تخفیف درد و ناراحتی شما کمک کند. همچنین در دو روز اول پس از جراحی، داروهای مسکن نیز برای شما تجویز می‌شود. از طرفی ممکن است به علت استفاده از دی‌اکسیدکربن حین عمل برای باز کردن شکم، در ناحیۀ شانه‌ها و قفسه سینه درد داشته باشید. این درد طی چند روز خود به خود ناپدید خواهد شد.
• ممکن است به علت استفاده از لولۀ راه هوایی در ناحیۀ نای و طی بیهوشی، گلو درد داشته باشید. مصرف آب‌نبات و یا قرص‌های گلو می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
• در روز جراحی پس از عمل، به هیچ عنوان رانندگی نکنید و به مدت یک هفته از ورزش کردن و بلند کردن اجسام سنگین‌تر از ۱۰ کیلوگرم اجتناب کنید.
• طبیعی است که به علت بیهوشی، حالت تهوع داشته باشید. شب بعد از جراحی غذاهای سبک مصرف کنید، سپس در روز بعد به رژیم قبلی خود بازگردید. بهتر است به مدت ۴۸ ساعت از نوشیدن نوشابه‌های گازدار خودداری کنید.
• محل برش‌ها را تمیز و خشک نگهدارید. برای تمیز کردن آن‌ها می‌توانید از آب و صابون استفاده کنید. روز بعد از جراحی می‌توانید بانداژ روی زخم‌ها را بردارید.
• طبیعی است که تا چند روز پس از جراحی، خونریزی خفیف واژینال داشته باشید.